Archief
GROEPSTENTOONSTELLING
De keuze van de Burgemeester
Tentoonstelling ter gelegenheid van het afscheid van burgemeester Mulder van Diepenheim
Theo Kühbauch • Henk Maassen • Alwie Oude Aarninkhof • Branka Perošević • Piotr Sonnewend
Kunststadje…
… Stedeke van Kunst, Kultuur en Kreativiteit; Crystal Palace; Kunstpaleis
De bovenstaande benamingen komen alle uit de koker van Diepenheims burgemeester W. Mulder. De eerste twee hebben betrekking op Diepenheim, de derde op het niet gerealiseerde uitbreidingsplan van het oude gemeentehuis en de vierde op de in 1990 gereedgekomen nieuwbouw van de Kunstvereniging. Alle vier duiden ze op de hedendaagse kunst, waarmee ‘Diepenheim opstoomt in de vaart der volkeren’. Of de burgemeester deze zinsnede ooit zo letterlijk heeft geuit, dat weet ik niet. Het zijn echter wel woorden die hij gezegd zou kunnen hebben.
Uit dit alles blijkt het enthousiasme van de heer Mulder voor onze initiatieven. Het enthousiasme dat het ons als Kunstvereniging, destijds Galerij 1881 en de stichting Beeld-en-Route, mogelijk maakte om hedendaagse kunst in Diepenheim te profileren.
Zowel in Diepenheim als daarbuiten heb ik door de jaren heen veel discussies gevoerd over onze kunstbeweging. Vaak was de conclusie: ‘Ja maar jullie konden zoveel bereiken dankzij burgemeester Mulder’.
Die conclusie was juist: hij verrichte uitstekend werk. Niet alleen het gemeentebestuur kreeg hij mee, maar ook de bevolking en het provinciebestuur. Diepenheim geniet als kunststadje van Overijssel nationale bekendheid.
De tentoonstelling ‘De keuze van de Burgemeester’ vormt ons inziens een passend geschenk als blijk van waardering voor zijn jarenlange ondersteuning.
Namens het bestuur van de Kunstvereniging Diepenheim
Harrie ten Dam
Voorzitter
Diepenheim, 5 januari 1993
Ik voelde mij enorm vereerd, toen de Kunstvereniging mij ter gelegenheid van mijn pensionering een tentoonstelling aanbood. Maar toen ik bekwam van de euforie bekroop mij het gevoel van wat de oosterburen ‘Die Qual der Wahl’ noemen. Wat een geluk, dat je dan oude bekenden hebt uit vroegere jaren in Boeskoolstad Oldenzaal.
Peggie Breitbarth heeft mij geholpen mijn keus in goede banen te leiden en ik ben haar daar heel dankbaar voor. Ze begon met: ‘Zeg maar wie en wat je wilt’ en kwam daarnaast met nieuwe ideeën. En zo ontstond ‘De keuze van de Burgemeester’: heel verschillend werk, internationaal en naar mijn mening aansprekend. Ik heb er op voorhand al veel plezier aan beleefd. Ik hoop, dat het laatste ook mag gelden voor de vele vaste en nieuwe bezoekers van de Kunstvereniging en vooral voor alle Diepenheimers.
W. Mulder
Burgemeester Diepenheim
De Kunstvereniging en de burgemeester hebben een gezamenlijk traject afgelegd. Diepenheim heeft een plaats op de kunstkaart van Nederland gekregen. De Kunstvereniging heeft bij de verwezenlijking van haar plannen veel steun ondervonden van de burgemeester. En nu mag de burgemeester door middel van een keuze-tentoonstelling laten zien wat de kunst voor hem betekent.
Wilte Mulder is er de man niet naar met deze keuze een strikt privéportret af te geven. De persoonlijkheid van deze burgemeester klinkt door in al zijn handelen, dus ook in zijn keuze voor deze tentoonstelling. Tegelijkertijd vertegenwoordigt zijn handelen een stuk openbaar leven en het is dan ook boeiend te zien hoe zijn keuze in feite een staalkaart is van de verschillende beweegredenen die de kijker voor een kunstwerk of kunstenaar doen kiezen.
Wie kent niet de met afgunst vermengde bewondering voor de vaardige tekenaar, de briljante schrijver, de vlotte pianist? Wie heeft nooit verzucht: ik wou dat ik kon tekenen, vioolspelen? Speciaal tekenaars die schijnbaar moeiteloos de menselijke figuur en het portret neerzetten kunnen op groot ontzag van het publiek rekenen. Zeker de amateurs, die zelf aardig uit de voeten kunnen met het landschap (en waar Mulder er één van is), kijken met afgunstige bewondering op tegen de kunde en
virtuositeit van kunstenaars als Piotr Sonnewend. Sonnewend, die jaren geleden op de zolder van Galerij 1881 zijn tekeningen exposeerde, heeft zich inmiddels ontwikkeld van een knap tekenaar tot een kunstenaar die –altijd op basis van de menselijke figuur– de grenzen van materiaal en ruimte verkent. Hij draagt de erfenis van renaissance en humanisme over de woelingen van de twintigste eeuw en vindt aansluiting in de theater- en performancekunst van vandaag.
Wanneer beeldende kunst letterlijk als een zienswijze wordt opgevat, houdt dat in dat we nieuwsgierig zijn naar de ander. Wat gaat er in hem om, in dat kind, in die kunstenaar? Mulder stond ooit voor de klas, zette honderden tieners op het spoor van hun eigen leven. Ook Theo Kühbauch. Wat er in hem omgaat, toont hij overtuigend in zijn installatie ‘Mondiale Storing’. Een zienswijze wordt hier een zienswijzer. Want het gaat over kijken en zien, over schilderen en massamedia, over wat gezien wil worden en wat gezien kan worden, over illusie en werkelijkheid, en natuurlijk, over de wereld waarin wij leven.
Jarenlang stond de grasmatoptiller in de Wolbertusstraat en de burgemeester moest er steeds weer om lachen. Hoe vaak hem gevraagd is of dat nu kunst was, is onbekend. Maar dat we hier te maken hadden met een produkt waarin logica en verbeelding in perfect evenwicht verkeerden, kon niemand ontkennen.
Henk Maassen is een evenwichtskunstenaar. Hij houdt ervan uitersten te combineren. Dat heeft vaak een relativerend effect. Of die uitersten nu liggen op het terrein van logica en verbeelding, abstractie en figuratie, materiaal en kleur of kracht en gewicht doet er niet zoveel toe. Het resultaat is in alle gevallen dat de kijker even zijn adem inhoudt, of zelfs in de lach schiet, getroffen door het onverwachte evenwicht tussen meerdere uitersten.
Ook het contact met Alwie Oude Aarninkhof stamt uit de tijd van de Beeldenroutes in Diepenheim. Een kunstenaar die een idee heeft en dat vervolgens dankzij zijn tomeloos enthousiasme, grote werklust en technische kennis weet te realiseren.
De weg van een handgroot model naar een vele meters hoog object, dat beweegt op de wind, is lang en moeizaam en kan alleen volbracht worden door iemand die onvoorwaardelijk gelooft in zijn werk. En is dat niet een van de aspecten van het kunstenaarschap, waarom wij de kunstenaar stilletjes benijden?
Bij alle waardering en bewondering die de kijker actief voor het kunstwerk kan opbrengen, is er één kracht waar hij nauwelijks vat op heeft. De Verleiding. De verleiding van kleuren en beelden, van herinneringen en fantasieën. Branka Perošević weet als geen ander hoe zij de kralen en de spiegeltjes van de schilderkunst moet hanteren om de kijker te bekeren. Vrolijke kleuren, vertrouwde patronen en vaag bekende vormen lokken de kijker naar haar schilderijen. Daar stuiten zij op een warme en levendige vertelling van zaken en ervaringen uit het leven van hier en elders. Ook Branka zelf is niet ongevoelig voor de verleiding: zij maakt geen onderscheid tussen kunst en kitsch, tussen naïef en gecultiveerd. Haar werk is definitief onnederlands en tegelijkertijd vertegenwoordigt het juist dat aspect in onze hedendaagse kunst dat de burgemeester zo aanspreekt: de pluriformiteit, de vrijheid naast elkaar te leven en werken, met behoud van eigen identiteit en ontwikkeling van de individuele vormtaal.
‘De keuze van de Burgemeester’ is gebaseerd op respect voor de overtuigingen van de hedendaagse kunstenaar. Zij laat zich het best kenschetsen met de woorden van het traditioneel Engelse rijmpje: something old, something new, something borrowed, something blue. Het gaat hier weliswaar om een kledingvoorschrift voor de bruid, maar aangezien ‘het pensioen’ in onze huidige samenleving eveneens een belangrijke cesuur vormt, lijkt me dat geen bezwaar. Bovendien zie ik dat TIME in zijn nieuwjaarsnummer het kabinet van president Clinton presenteert onder de kop ‘Some old, some new, some borrowed… a cabinet that ‘looks like America”.
Een tentoonstelling dus, hier in Diepenheim, ’that looks like Art’?
Hopelijk wel. Vijf kunstenaars vertegenwoordigen in ‘De keuze van de burgemeester’ de Kunst. De Kunst die in Diepenheim, dankzij de gezamenlijke inspanningen van Kunstvereniging en burgemeester, zo vrij kan ademen.
Peggie Breitbarth
