Gedichten

In de metafysische traditie wordt een teken als een surrogaat beschouwd. Tekens komen immers in de plaats van iets anders, bijvoorbeeld een object. Tekens worden gebruikt om naar iets te verwijzen dat niet direct, in concreto aanwezig is. Om dit manco te verhelpen, gebruiken we tekens.
Een teken is echter ook een materieel gegeven. Er staat ook wat er staat. Maar het is een materiële aanwezigheid die zichzelf als het ware moet wegcijferen. Het teken mag immers niet primair zichzelf tonen, maar vertegenwoordigt iets anders.

Het werk van Guy Rombouts en Monica Droste gaat in tegen deze opvatting. Het teken, in hun geval het alfabetische teken, is uitdrukkelijk stoffelijk aanwezig. Hiertoe werd een eigen alfabet ontwikkeld, het Azart, waarvan de naam zowel naar AZ-ART verwijst als naar een oude spelling van het Franse woord ‘hasard’. In het Azart dient het teken zich weg te cijferen, maar mag het zich in volle omvang tonen. Deze materialiteit wordt bereikt door het traditionele alfabet om te vormen tot een nieuw systeem van tekens bestaande uit lijnstukken en kleuren.

Zo is bijvoorbeeld in het Azart de A gelieerd met het begrip Angulair (rechte lijnstukken met onregelmatige hoeken), de B met Barensteel (een streep met zwaluwstaartvormige stukken), de C met Curve, de D met Draaiing, de M met Meander, de P met Peristaltisch, de R met Ruit enzovoort. Op grond van het alfabet werden de letters ook verbonden met een kleur. Zo is de A Aquamarijn, de B Bordeaux, de C Citroengeel, de D Dennegroen, de M Meigroen, de P Paars en de R Roze.

Het ABC blijft dus het uitgangspunt van het Azart, maar de letter wordt ‘zichtbaar’ gemaakt door haar op te bouwen uit nieuwe en expliciet visuele elementen (lijnstukken en kleuren). De letter wordt niet louter behandeld als transciptie van een klank, als een surrogaat, maar als een volwaardig component van het schrift.

Woorden in het Azart worden gevormd door de lijnstukken te combineren tot een meestal gesloten vorm. Met het Azart maken Rombouts en Droste beelden kunst. De tekens en de betekenissen, die in hun installaties ontstaan, worden niet enkel zichtbaar gemaakt, maar ook tastbaar. De letters worden een onderdeel van woorden en zinnen die opgetrokken worden uit diverse materialen (glas, zink, hout, beton). Het materiaal kan verwijzen naar de betekenis van de

zinsconstructies. Zo wordt bijvoorbeeld met een hoopje stof zorgvuldig het woord RIEN gevormd. Ook tussen de vorm van het woord en de inhoud ervan bestaat een band. Zo kan het woord zwaan de vorm van een zwaan aannemen, in het woord REVE zijn dansende vlammen te herkennen. Het woord argument kan er uitzien als een soort wapen enzovoort. Letters en begrippen, woord en beeld vallen samen. Een van de belangrijkste uitgangspunten van de ontwikkeling van het Azart was de overtuiging dat er een taal moest bestaan die in staat zou zijn om qua vorm volledig samen te vallen met haar inhoud.

Met lichte oefening kan het Azart gelezen worden, desnoods met een lijst van transcipties vanuit het traditionele alfabet bij de hand. De uitdagende tekens van dit concrete alfabet prikkelen de kijker tot ontcijferen.

Vrij naar: Bart Janssen, In de naam van het teken. In het teken van de naam. Overwegingen, bij de kunst van Rombouts & Droste, 1992.

Voor de Lettertuin, een sculptuur ontworpen voor een geasfalteerd pleintje in Diepenheim, onder meer gebruikt als rolschaatsbaan, pasten Guy Rombouts en Monica Droste 2 maal 24 lettertekens toe, elk geformeerd tot een gesloten, ruimtelijke vorm. De 24 tekens vormen in beide gevallen het gehele Azart alfabet, met uitzondering van de X en de Y. Deze letters vormen respectievelijk de horizontale en de verticale as in een vlak assenstelsel en zijn dus niet ruimtelijk weer te geven.

De in totaal 48 tekens zijn uitgevoerd in betonnen elementen van 1 meter hoog, telkens aan één zijde beschilderd in de bij de letter behorende kleur, de overige zijden zijn wit. De elementen zijn, in twee groepen van elk 24 letters, spiegelbeeldig geordend, binnen het grondplan van een ruit. De ruit kan opgevat worden als een speelse verwijzing naar de rolschaatsbaan. In het hart van de ruit wordt een snel groeiende en schaduw gevende boom geplant.

Ter gelegenheid van de plaatsing van de Lettertuin stelden Guy Rombouts en Monica Droste de tentoonstelling Gedichten samen.

+ bulletin recto / verso
+ uitnodiging
+ programma opening Lettertuin
+ infoblad
+ beschrijving Azart
+ gedichten (handschriften)