Het Nieuwe Bouwen

De tentoonstelling Het Nieuwe Bouwen neemt de toeschouwer mee in een veelzijdige, veelal kleurrijke wereld. Opvallend aan die wereld is het verhalende karakter, dat onder andere vorm krijgt door de vele details die in Jongsma’s tekeningen te ontdekken zijn, zoals de mensfiguren die gebouwen, pleinen en straten bevolken, voertuigen, planten en dieren, soms aangevuld met teksten. Ze vormen tezamen bonte voorstellingen die letterlijk en figuurlijk, diverse gezichtspunten bieden op een omgeving, en dat wat zich daarin afspeelt.

Jongsma’s directe leefomgeving en herinneringen aan plaatsen waar zij woonde, vormen vaak de aanleiding voor haar verhalen en haar specifieke vormentaal. Observaties van de omgeving, indrukwekkende gebeurtenissen, jeugdherinneringen en gedachten over het leven weet Jongsma te vermengen met vorm- en stijlelementen uit de plaatselijke cultuurgeschiedenis tot een fantasierijk geheel. In haar oudere werken figureren onder meer plaatsen uit Friesland, zoals haar geboorteplaats Harlingen. Haar recente werken zijn geïnspireerd op haar huidige woon- en werkplaats: de wijk Slotervaart in Amsterdam, waar Jongsma kort geleden naar toe verhuisde.

Architectonische stijl- en kleurelementen uit Slotervaart zijn in de tekeningen terug te vinden: blokvormen, abstracte patronen en een selectief kleurenpalet domineren. Met deze vormentaal verwijst Jongsma tegelijkertijd losjes naar modernistische bouwstijlen en kunststromingen als De Stijl en het Nieuwe Bouwen. Deze kunst- en architectuurstromingen uit de 20ste eeuw, zijn in Slotervaart zichtbaar aanwezig. Ze hadden namelijk een grote invloed op de stedelijke ontwikkeling van deze nieuwe wijk van Amsterdam, die in de jaren 50 door De Stijl-architect Cornelis van Eesteren in gang werd

gezet. Van Eesterens credo was ‘licht, lucht en ruimte’, wat resulteerde in meer ruimte tussen de huizen, meer groen en grotere functionele woningen, mogelijk gemaakt door gebruik van nieuwe materialen als gewapend beton en ijzer. Een verbetering van het woongenot en daarmee de verheffing van het leven van het volk was het doel, en hét ideaal van de architecten van het Nieuwe Bouwen.

Het optimisme, de idealen, het vooruitgangsgeloof – de geestelijke fundamenten van Jongsma’s woonwijk – ze zijn in de tentoonstelling weer even voelbaar. In de ene zaal komt dat tot uiting in de aandacht voor de natuur, voor groen, voor het landschappelijke en de rust in de stad. In de andere zaal ligt de nadruk op architectuur en de positieve invloed daarvan op de stadsmens. Tussen de stralende, harmonieuze vormen zijn verhalen af te lezen; we zien buitenspelende kinderen die touwtjespringen of met blokkendozen spelen. Het zijn vrolijkmakende, onbezorgde taferelen die doen terugverlangen naar een minder complexe tijd. Onder de vele nostalgische beeldassociaties in de tekeningen van Jongsma schuilt ook een kritische noot: staat het welbevinden van de mens in onze maatschappij nog wel voorop? In Jongsma’s tekeningen is de hoop daarop in ieder geval nog niet vervlogen, een leven kan je altijd weer opnieuw bouwen.

Jantien Jongsma (Harlingen, 1965) studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en de Amsterdamse Academie voor Beeldende Vorming. Jongsma woont en werkt in Amsterdam. Haar werk is regelmatig tentoongesteld, waaronder in solotentoonstellingen in Stedelijk Museum Kampen en Museum Belvédère in Oranjewoud. Haar werk is opgenomen in diverse collecties, onder andere in het Stadsarchief van Amsterdam en in verschillende privécollecties. In 2015 won Jantien Jongsma de Jeanne Oostingprijs, een oeuvreprijs voor figuratieve kunst.

+ zaaltekst / gallery text